Ze waren de verkeerde kant op gevlucht. Ze wilden weg van de naderende geallieerden, richting Duitsland, maar waren de verkeerde kant op gegaan. De feestvierende menigte veranderde in een zee van onrust toen de Duitsers terugkwamen. Als een zwerm vogels die plotseling uit elkaar schiet bij het naderen van een roofvogel, vluchtten we allemaal naar de schuilkelders, op zoek naar veiligheid onder de grond.

In die haast, in die chaos, grepen de Duitsers vijf jonge jongens, buurtgenoten waarvan iedereen wist wie ze waren. Ze werden weggesleept als 'menselijk schild', gedwongen om de Duitsers de weg naar huis te wijzen. Van die vijf jongens hebben we nooit meer iets vernomen. Ze verdwenen in de wirwar van oorlog, in de duisternis van het onbekende.

Zo de bevrijding een hele dubbele lading. Ja, er was de vreugde van de vrijheid, maar er was ook het verdriet, de pijn van het verlies van die vijf jongens, vrienden, buren, weggerukt uit het leven zonder spoor achter te laten. Het herinnerde ons eraan dat zelfs in de helderste momenten van triomf, de schaduw van verlies nooit ver weg is. Ik denk nog geregeld aan deze jongens en als je mij vraagt naar de bevrijding zal dit altijd als eerste bovendrijven.